Khám phá mới về gen vi khuẩn lao trong xác ướp 200 năm tuổi mở ra tia hy vọng cho các nhà khoa học tìm kiếm phương pháp đặc hiệu điều trị bệnh lao đa nhiễm.
Theo tổ chức y tế thế giới WHO, năm 2010 bệnh lao đã cướp đi 1.5 triệu sinh mạng. Phát hiện trên hiện được xem là khám phá quan trọng trong việc lần theo quá trình tiến hóa của vi trùng lao và có thể là chìa khóa giúp con người chống lại căn bệnh nguy hiểm này.
Kỹ thuật hệ gen cộng đồng metagenomics được các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Warwick nước Anh áp dụng khi khai quật xác ướp. Họ đã tìm thấy các chuỗi ADN vi trùng lao trong mô phổi của người chết suốt 2 thế kỷ. Dòng vi khuẩn lao này giúp giới chuyên gia có thể phát hiện mầm bệnh nguy hiểm vào thời điểm trước khi có thuốc kháng sinh và trước khi căn bệnh lan rộng trong giai đoạn cách mạng công nghiệp.
Năm 1994, các nhà khảo cổ tìm thấy thi hài của một phụ nữ tên Terézia Hausmann cùng 242 di hài khác được bảo tồn trong trạng thái tự nhiên ở thị trấn Vác, Hungary. Đài Fox News cho biết các xác ướp này được đặt nằm trong các quan tài gỗ và được bảo dưỡng một cách tự nhiên do nhiệt độ thấp, môi trường ẩm thường xuyên cũng như áp suất không khí bên trong hầm mộ. Gần 90% số xác ướp từ trẻ con đến người trên 65 tuổi, có dấu hiệu nhiễm khuẩn lao trong một thời điểm nào đó của đời sống, và 35% bị nhiễm khi qua đời.
Ban đầu, các nhà khoa học tiến hành phân tích ADN của một mẫu ngực lấy từ xác ướp trên và suy đoán cô này chết vì bệnh lao. Gần đây, nhóm chuyên gia này đã dùng kỹ thuật metagenomics để mô tả chuỗi ADN của vi trùng gây bệnh cực kỳ nguy hiểm này.
Phát hiện trên giúp giới khoa học nghiên cứu tầm quan trọng của các ca lây nhiễm nhiều chủng lao cùng lúc, đặc biệt trong thời bùng nổ dịch bệnh chết người, từ đó mở đường cho những phương pháp mới giúp điều trị lao đa nhiễm. Khó khăn lớn nhất của đội ngũ chuyên gia gồm các nhà khoa học đến từ Đại học London, Viện Bảo tàng Vác và Budapest là phải đối mặt với khó khăn khi phân tích ADN khuẩn lao trong một mẫu vật lịch sử. Giáo sư Mark Pallen của Đại học Warwick cho hay: “Hầu hết các nỗ lực khác nhằm khôi phục chuỗi gen từ các mẫu vật lịch sử hoặc mẫu vật cổ đều đối mặt với nguy cơ tạp nhiễm, do dựa vào kỹ thuật khuếch đại ADN trong phòng thí nghiệm”.
Tuy nhiên, may mắn đã mỉm cười khi họ áp dụng kỹ thuật hệ gen cộng đồng, tránh được những quá trình phức tạp và không đáng tin cậy nếu sử dụng vi khuẩn hoặc khuếch đại ADN. Các kết quả cho thấy bệnh nhân trên bị nhiễm 2 dòng trực khuẩn lao khác nhau.
Theo báo cáo trên chuyên san New England Journal of Medicine, kỹ thuật hệ gen cộng đồng đã giúp loại bỏ được những rủi ro trên, thông qua một phương pháp đơn giản nhưng cung cấp nhiều thông tin cho các nhà nghiên cứu.
< Theo Thanh Niên>
