Hai loại vaccine thử nghiệm chống lại Ebola hiện đang được kiểm tra để xem liệu chúng có an toàn để sử dụng ở người, và hàng triệu liều vắc xin có thể được sản xuất vào cuối năm sau. Nhưng những vaccine này hoạt động như thế nào?
Cả hai loại vaccine này chủ yếu bao gồm một loại virus vô hại đã được bất hoạt với một protein từ virus Ebola, theo Derek Gatherer, một nhà nghiên cứu tin sinh học tại Đại học Lancaster ở Anh, chuyên nghiên cứu về tính di truyền và sự tiến hóa của virus cho biết.
Nếu một người được tiêm vaccine, “cơ thể họ sẽ nghĩ rằng nó đang bị nhiễm virus có phần vô hại này, và một phần của virus lại chính là protein Ebola,” theo Gatherer, người không tham gia vào thử nghiệm tiêm các loại vaccine Ebola cho biết. Điều này thúc đẩy một phản ứng miễn dịch, từ đó cơ thể phát triển những kháng thể chống lại các protein Ebola.
Trường hợp lý tưởng, một người được tiêm phòng sau đó tiếp xúc với virus Ebola thực, các kháng thể này sẽ sẵn sàng để chống lại các nhiễm trùng trước khi nó có thể xảy ra.
Vaccine đầu tiên đã được bắt đầu thử nghiệm tính an toàn trong mùa hè vừa rồi, là dự án được phát triển bởi Viện Dị ứng và bệnh truyền nhiễm (NIAID) cùng với GlaxoSmithKline. Nó bao gồm một loại virus cảm lạnh được gọi là adenovirus có ảnh hưởng đến tinh tinh và có vật liệu di truyền từ hai chủng Ebola: Zaire Ebola (đây là chủng gây ra sự bùng phát dịch hiện nay ở Tây Phi) và Sudan Ebola.
Các adenovirus nhân tạo không thể tự nhân bản trong cơ thể con người. Nó được sử dụng để đưa gen Ebola đến các tế bào của con người, tại đó nó tạo ra một loại protein Ebola đơn. Nếu vaccine hoạt động hiệu quả, protein này sẽ gây ra một phản ứng miễn dịch. Nhưng trong mọi trường hợp, nó không thể gây bệnh như virus Ebola.
Các thử nghiệm đầu tiên của vaccine ở người, được gọi là thử nghiệm giai đoạn 1, bao gồm 20 người trưởng thành khỏe mạnh sẽ được tiêm với một trong hai liều thuốc chủng ngừa.
Vaccine thứ hai, được gọi là VSV-ZEBOV, bao gồm một loại virus mà chủ yếu lây nhiễm ở động vật (bao gồm cả động vật gặm nhấm, gia súc, heo và ngựa), được gọi là virus viêm miệng mụn nước (VSV). Trong vaccine, một gen của VSV đã được thay thế bằng các gen cho protein bên ngoài của virus Zaire Ebola, theo Viện Y tế Quốc gia.
Kiểm tra tính an toàn của vacxin VSV-ZEBOV bắt đầu từ tháng này tại NIH. Nghiên cứu bao gồm 39 người trưởng thành khỏe mạnh, những người này sẽ được tiêm một liều thấp của thuốc chủng, một liều cao hoặc giả dược. VSV-ZEBOV được phát triển bởi Cơ quan Y tế công cộng của Canada và đã được cấp phép cho công ty dược phẩm sinh học NewLink Genetics Corp.
Kết quả của các thử nghiệm tính an toàn dự kiến sẽ có vào tháng 12, và thử nghiệm lần 2 sẽ bắt đầu ở những người sống ở Tây Phi, theo Tổ chức Y tế Thế giới. (Vòng thứ hai của thử nghiệm được gọi là Giai đoạn 2 của thử nghiệm, mà sẽ tiếp tục kiểm tra tính an toàn của vaccine, và cũng xem xét hiệu quả của nó.)
Nếu vaccine có hiệu quả, các công ty dược phẩm có thể sản xuất vài trăm ngàn liều trong nửa đầu của năm 2015, và hàng triệu liều thuốc vào cuối năm 2015, theo WHO.
<Lê Duyên dịch>
<Nguồn Live Science>