Hiện nay nhu cầu một loại vaccine chống lại virus Ebola là cấp thiết, một số công ty đang chạy đua thử nghiệm một số loại vaccine với nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh do virus chết người này. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Ebola đã nhiễm hơn 20.000 người ở Tây Phi, và lấy đi mạng sống của ít nhất 8.200 người.
Theo WHO, các chuyên gia ước tính rằng cần ít nhất 100.000 liều vaccine để bảo vệ các nhân viên y tế ở tiền tuyến, và tối thiểu 12 triệu liều để tiêm chủng cho tất cả người lớn ở ba quốc gia chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của dịch bệnh là Guinea, Liberia và Sierra Leone.
Hiện nay, có ba loại vaccine thử nghiệm đầy hứa hẹn, đã được cấp phép cho các công ty dược phẩm lớn và đang trong giai đoạn thử nghiệm trên người với tiến độ vô cùng khẩn trương. Dưới đây là thông tin về 3 loại vaccine:
Vaccine của Johnson & Johnson
Vaccine này chứa các phiên bản sửa đổi của một loại virus gây bệnh cảm lạnh ở người và virus đậu mùa. Nó cũng chứa các vật liệu di truyền của virus Ebola có thể kích thích một phản ứng miễn dịch chống lại virus Ebola. Vào Thứ ba (06/1/2015), công ty Johnson & Johnson cho biết họ đã bắt đầu tiêm vaccine của mình cho những tình nguyện viên khỏe mạnh ở Vương quốc Anh. Đây là một thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, có nghĩa là các nhà nghiên cứu sẽ thử nghiệm vaccine trên một số ít người để xem liệu nó có an toàn và có khả năng gây ra những phản ứng phụ không.
Hãng Johnson & Johnson cho biết bảy mươi hai người sẽ tham gia vào thử nghiệm này, họ sẽ được tiêm vaccine hoặc giả dược. Vaccine này được tiêm làm 2 lần – liều vaccine đầu tiên nhằm mục đích kích thích hệ thống miễn dịch, trong khi liều thứ hai được tiêm sau một hoặc hai tháng sau đó để thúc đẩy các phản ứng miễn dịch.
Trong một báo cáo vào tháng 9, Công ty cho biết trong các thí nghiệm trước đó được thực hiện với sự hợp tác từ Viện Y tế Quốc gia (National Institutes of Health – NIH), các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng loại vaccine này bảo vệ những con khỉ chống lại chủng Ebola được gọi là Zaire, chủng virus này đang là nguyên nhân gây ra sự bùng nổ dịch hiện nay.
Công ty dược Janssen, thuộc tập đoàn Johnson & Johnson, đang phát triển vaccine này cùng với Bavarian Nordic. Hơn 400.000 liều vaccine đang được sản xuất nhằm sử dụng trong đợt thử nghiệm lớn hơn trước tháng Tư.
Vaccine của GlaxoSmithKline
Một vaccine Ebola khác do GlaxoSmithKline (GSK) sản xuất đã có một bước tiến dài trong quá trình phát triển. Các kết quả từ giai đoạn thử nghiệm đầu tiên của loại vaccine này đã được đăng trên tạp chí y khoa The New England Journal of Medicine vào ngày 26 tháng 11 cùng với nghiên cứu cho thấy rằng loại vaccine mà GSK phát triển trong sự hợp tác với Viện y tế quốc gia NIH có tính dung nạp và có hiệu quả tốt.
Trong cuộc thử nghiệm, 20 tình nguyện viên trưởng thành khỏe mạnh ở Hoa Kỳ được chủng ngừa, và họ đã tạo ra các kháng thể chống lại virus Ebola.
Reuters cho biết GSK đang lên kế hoạch thử nghiệm vaccine này trên quy mô lớn, và giai đoạn thứ hai của cuộc thử nghiệm có thể bắt đầu vào tháng Hai ở châu Phi.
Vaccine có tên gọi cAd3-EBO, được làm từ một loại virus vô hại gây bệnh cảm lạnh ở tinh tinh, vaccine này được phủ một lớp protein từ hai chủng virus Ebola, chủng Zaire và chủng Sudan. (Xem thêm: Vaccine Ebola hoạt động như thế nào?)
Vaccine của Merck
Vaccine Ebola của Merk hiện đã được tiếp tục thử nghiệm giai đoạn 1 sau khi gặp một trở ngại trên con đường phát triển. Trong tháng 12, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu một thử nghiệm giai đoạn 1 của vaccine gọi là VSV-ZEBOV nhưng sau đó đã dừng lại khi một số tình nguyện viên báo cáo họ gặp cơn đau khớp.
Tuy nhiên, bệnh viện Đại học Geneva ở Thụy Sĩ, nơi diễn ra cuộc thử nghiệm cho biết các triệu chứng phụ này tự hết mà không cần phải điều trị. Theo thông cáo vào ngày 05 tháng 1, vaccine đã tiếp tục được thử nghiệm với liều dùng thấp hơn.
Theo Viện y tế quốc gia NIH, các VSV-ZEBOV bao gồm một loại virus lây nhiễm chủ yếu ở động vật, được gọi là virus viêm miệng mụn nước (VSV). Trong vaccine này, một gen của VSV đã được thay thế bằng các gen mã hóa cho các protein bên ngoài của virus Ebola Zaire.
Vaccine VSV-ZEBOV được phát triển bởi các nhà nghiên cứu tại Cơ quan Y tế công cộng của Phòng thí nghiệm Vi sinh Quốc gia tại Canada (Public Health Agency of Canada’s National Microbiology Laboratory), và được cấp giấy phép cho NewLink Genetics Corp. ở Iowa, và Merck & Co.
<Lê Duyên dịch>
<Theo Live Science>