Một nhóm nghiên cứu từ nhiều chuyên ngành đến từ Chi nhánh y khoa tại Galveston and Profectus BioSciences, Inc, thuộc Đại học Texas, đã phát triển một loại vaccine tác dụng nhanh, vừa an toàn lại hiệu quả, chỉ với một liều duy nhất có thể chống lại chủng virus Ebola đã cướp đi mạng sống của hàng ngàn người dân Tây Phi trong năm qua. Phát hiện này này được đăng tải trên số mới của tạp chí Nature.
Trong năm 2014, bệnh dịch tại Tây Phi do chủng virus Makona Zaire Ebola đã giết gần 10.000 người và gây ra sự lo ngại trên toàn thế giới. Cùng với sự tăng dân số tại vùng Tây Phi, tần số tiếp xúc giữa con người và các vật chủ chứa virus Ebola trong tự nhiên như dơi cũng sẽ gia tăng, từ đó có thể dẫn đến những đại dịch khủng khiếp.
Đã có nhiều loại vaccine tiềm năng, cho thấy khả năng bảo vệ các động vật linh trưởng không phải người chống lại Zaire Ebola. Đáp lại đại dịch Zaire Ebola, một vài loại trong số các vaccine này đã được nhanh chóng nghiên cứu cho con người sử dụng.
Một trong số đó, do UTMB and Profectus phát triển, đang trải qua quá trình thử nghiệm trong Phòng thí nghiệm quốc gia Galveston, đây là phòng thí nghiệm duy nhất trong trường đại học ở Hoa Kỳ có thể hoạt động theo tiêu chuẩn an toàn sinh học mức 4.
“Những phát hiện này có thể trải những viên gạch đầu tiên trên con đường xác định và sản xuất vaccine an toàn hơn, hiệu quả cao với chỉ một liều có thể chống lại đại dịch Ebola hiện tại và trong tương lai,” Thomas Geisbert cho biết, ông hiện là giáo sư sinh học phân tử và miễn dịch học tại UTMB. “Chúng tôi rất phấn khởi với khả năng phát triển một phương pháp để chặn đứng căn bệnh chết người này. Chúng tôi vẫn còn nhiều việc phải làm nhưng phải ghi nhận rằng đây là một bước tiến lớn.”
Nhóm nghiên cứu đã phát triển một loại vaccine trên động vật linh trưởng không phải là người, hiệu quả với Zaire Ebola chỉ với một liều dùng. Vaccine mới này sử dụng một virus không nguy hiểm cho người, được gọi là vesicular stomatitis virus, nó được chèn vào một phần của virus Ebola. Loại vaccine “ngựa Trojan” này sẽ đánh động một cách an toàn đến hệ miễn dịch để đối phó Zaire Ebola.
Để giải quyết những vấn đề về an toàn có thể xảy ra do liên quan đến loại vaccine này, nhóm nghiên cứu đã phát triển hai phiên bản kế tiếp của vaccine, chứa những hình thái yếu hơn của vaccine này. Cả hai phiên bản đều cho ra số lượng virus trong máu thấp hơn khoảng 10 lần so với phiên bản vaccine đầu tiên.
“Người ta đã không biết được liệu loại nào trong số các vaccine này có thể bảo vệ con người khỏi đại dịch mới bùng phát tại Tây Phi, gây ra bởi chủng virus Zaire Ebola mà hiện nay đang lan đến Guinea,” John Eldridge cho biết, Giám đốc Khoa học bộ phận vaccine tại Profectus BioSciences, Inc. “Phát hiện mới nàyi cho thấy các vaccine của chúng tôi chỉ với một liều có thể mang lại sự bảo vệ đầy đủ trước số lượng chết người của chủng virus Makona Ebola.”
Cả hai loại vaccine được làm yếu đều có các đặc tính của chủng virus Mayinga Ebola, giống như phần lớn các loại vaccine cho chủng virus Zaira Ebola hiện đang được xem xét đánh giá. Chủng Mayinga 1976 nguyên thủy và chủng Makona mới ở Tây Phi hiện nay khá tương đồng. Nhóm nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thử nghiệm các vaccine của họ trên chủng Makona để chắc chắn rằng ngay cả những khác biệt nhỏ nhất giữa các chủng loại virus cũng không ảnh hưởng đến hiệu lực của vaccine.
<Theo The University of Texas Medical Branch>
Bibliography
University of Texas Medical Branch at Galveston. (2015, April 8). Ebola vaccine effective in a single dose. The UTMB Newsroom. Retrieved April 8, 2015 from http://www.utmb.edu/newsroom/article10409.aspx